ภาพยนตร์เกี่ยวกับสงครามโลกครั้งที่ 2 การรบของสัมพันธมิตรในสมรภูมิแปซิฟิกและเอเชีย ซึ่งมีญี่ปุ่นเป็นชาติหลักทางฝ่ายอักษะ  รวมถึงเรื่องที่คาบเกี่ยว

ด้วยความใจกว้างของคุณปู่คลินท์เอง ความแปลกประหลาดของวงการฮอลลีวู้ดก็บังเกิดขึ้น เมื่อพระเอกฝรั่งรุ่นปู่ท่านนี้ได้วางโปรเจคท์สร้างภาพยนตร์สงครามอีกเรื่องขึ้นมาควบคู่กับ Flags of our Fathers เป็นเรื่องเกี่ยวกับยุทธภูมิที่อิโวจิมาเช่นกัน ในมุมมองของทางฝ่ายญี่ปุ่น ใช้ดาราญี่ปุ่น และพูดภาษาญี่ปุ่นตลอดทั้งเรื่อง

ตลอดเวลาของการเดินสายเป็นพรีเซ็นเตอร์ใหักับพันธบัตรที่ว่านี้ หน้าฉากเต็มไปด้วยเกียรติยศ ความสำเร็จ ด้วยคนอเมริกันที่กำลังคลั่งไคล้วีรบุรุษให้การต้อนรับอย่างล้นหลาม แต่คนทั้งสามซึ่งพื้นเพเดิมก็เป็นชาวบ้านธรรมดาๆ และพึ่งผ่านศึกมาอย่างโชกโชนไม่ค่อยจะมีความสุขเท่าไหร่นัก

เจ้าของบทประพันธ์แต่งเรื่องได้สนุกสนานดีเหมือนกัน แต่ถ้าทหารพี่ยุ่นสมัยนั้นใจอ่อนกับเชลยศึกอย่างคุณไซโตะแล้ว ทางรถไฟเส้นนี้คงไม่ใช่ "ทางรถไฟสายมรณะ" ที่ว่ากันว่าหนึ่งไม้หมอนคือหนึ่งศพแน่ๆ

นวนิยายของ James Jones ที่ประพันธ์ในปี 1962 (พ.ศ.2505) ภาพยนตร์ใน เวอร์ชันที่เรากำลังพูดถึงนี้สร้างเป็นครั้งที่สองโดย Terrence Malick ในปี 1998 (พ.ศ.2541) มีดีกรีเป็นถึงคู่ชิงรางวัลออสการ์รายสำคัญของเรื่อง Saving Private Ryan  ในปี 1999 เลยทีเดียว

ปัญหาที่สำคัญคือการมองจากมุมมองของญี่ปุ่นฝ่ายเดียว และมองแต่การรบบนภาคพื้นดินเป็นส่วนใหญ่ด้วย ภาพที่ออกมาในหนังมันเหมือนกับว่าญี่ปุ่นถูกมหาอำนาจรังแกอยู่ฝ่ายเดียวตลอด ซึ่งไม่ค่อยยุติธรรมกับฝ่ายตรงข้ามสักเท่าไหร่

ในภาพรวมแล้วนับเป็นภาพยนตร์ที่ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์เป็นอย่างยิ่ง และนอกจากสงครามครั้งสำคัญอย่าง สงครามโลกครั้งที่สอง และ สงครามเกาหลี แล้ว ผมเห็นว่าบทบาทของท่านในการปฏิรูปญี่ปุ่นเป็นอีกเรื่องที่น่าศึกษาอยู่ไม่น้อย

การสร้างหนังโดยอ้างว่าเพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ แต่มาแต่งเรื่องรักสามเส้าขึ้นมาบดบังวีรบุรุษตัวจริงกันแบบนี้ คิดแบบซีเรียสหน่อยแล้วเสียดายแทนลูกหลานของทั้งสองท่านอยู่เหมือนกันครับ

นายพลแมคอาเธอร์ กำลังนำกองทัพกลับมายึดฟิลลิปปินส์คืน ญี่ปุ่นเมื่อเห็นท่าว่าจะสู้ไม่ได้ก็เริ่มหาทางกำจัดเชลยศึกอเมริกันทิ้ง โดยเริ่มจากการหลอกให้เชลยในค่าปาลาวันลงไปในหลุมหลบภัย แล้วราดน้ำมันจุดไฟเผา และกำลังจะทำอย่างเดียวกันที่ค่าย Cabanatuan

ในการศึกครั้งนี้ที่เรียกกันว่า ยุทธนาวีที่เกาะมิดเวย์ นับเป็นศึกล้างตาครั้งสำคัญหลังจากที่ฐานทัพเรือสหรัฐที่เพิร์ลฮาเบอร์ถูกถล่มโดยไม่ทันตั้งตัว สหรัฐได้แก้เผ็ดญี่ปุ่น

การที่ผู้สร้างภาพยนตร์สามารถ "เนรมิตร" ให้เรือยามาโต กลับมามีชีวิตบนแผ่นฟิล์มได้ จะโดยเทคนิคใดก็ตาม ต้องยอมรับว่า "นายแน่มาก" ภาพเรือรบที่ดูจากภายนอกแล้วยิ่งใหญ่ตระการตา ภาพห้องต่างๆ ในเรือ ไม่ว่าห้องบัญชาการ ห้องนอนทหาร ห้องครัว ฯลฯ แทบจะเรียกว่าเป็น ไททานิคฉบับบู๊ กันเลยทีเดียว